Wszelkie
uprawy sadownicze można chronić przed szkodliwym działaniem niskich temperatur
na wiele sposobów: oprysk glinką kaolinową, zraszanie
wodą, stosowanie urządzeń do zamgławiania, ogrzewanie i mieszanie powietrza. Innymi
rozwiązaniami wspomagającymi ochronę i regenerację roślin sadowniczych przed i po przymrozkach
jest stosowanie preparatów pochodzenia organiczno-mineralnego i roślinnego w
formie oprysku pozakorzeniowego.
Wszelkie uprawy sadownicze można
chronić przed szkodliwym działaniem niskich temperatur na wiele sposobów: oprysk
glinką kaolinową - Fot. 1, zraszanie wodą (instalacje nadkoronowe) – Fot. 2, stosowanie urządzeń do
zamgławiania, ogrzewanie powietrza (nagrzewnice, piecyki i świece sadownicze) i mieszanie powietrza (wiatraki).
Fot.1 Zabielona kwatera odm. 'GALA'
Fot. Zabezpieczone pąki kwiatowe poprzez zraszanie drzew wodą
Innymi rozwiązaniami wspomagającymi ochronę i regenerację roślin sadowniczych przed i po przymrozkach
jest stosowanie preparatów pochodzenia organiczno-mineralnego i roślinnego w
formie oprysku pozakorzeniowego. Biostymulatory i regulatory wzrostu
przeciwdziałają spadkowi odporności na mróz pąków kwiatowych, kwiatów lub
zawiązków oraz ułatwiają regenerację uszkodzeń mrozowych. Do podnoszenia
odporności i tolerancji na niskie temperatury przydatne są preparaty zawierające
substancje wzrostowe, które chronią przed stresem oksydacyjnym (polifenole)
poprzez blokowanie procesów zmierzających do większego uwodnienia komórek/tkanek,
a także substancje zagęszczające sok komórkowy. Jeżeli chodzi o regenerację po
mrozie, to preparaty powinny dostarczać uszkodzonym organom substancje
stymulujące (fitohormony) procesy metaboliczne w roślinie. Firma UPL Polska
posiada kilka rozwiązań dla sadownictwa, które wielokrotnie sprawdziły się w
strategii antyprzymrozkowej: Asahi SL, BM Start, Promalin, Regulex 10 SG.
Najbardziej znanym rozwiązaniem i
stosowanym na całym świecie do zapobiegania szkodom mrozowym jest produkt Asahi SL. To biostymulator wzrostu i rozwoju roślin
zawierający substancje biologicznie, które są pochodnymi polifenoli i naturalnie
występują w roślinach. Produkt ten zapobiega przemarzaniu pąków kwiatowych,
kwiatów i młodych zawiązków owoców a także ułatwia regenerację już
podmarzniętych pąków kwiatowych jak i liściowych. Pobudza dodatkowo komórki do wytwarzania energii,
która powstaje znacznie łatwiej i w większej ilości, co pozwala na łatwiejsze
pokonanie stresu pomrozowego. Przyspiesza krążenie cytoplazmy powodując tym
samym szybszą reakcję/odpowiedź rośliny na stres. W zależności od warunków
otoczenia jak i potrzeb roślina może wykorzystać mechanizmy obronne
„uruchomione” przez Asahi
SL jednocześnie lub każde osobno. Biostymulator ten stymuluje
również przepływ asymilatów z liści do pąków kwiatowych, kwiatów, młodych
zawiązków owoców, rosnących i dojrzewających owoców oraz korzeni.Drugi z wymienionych preparatów pełniący rolę antystresanta to
biostymulator kwitnienia i wiązania owoców
BM Start. Zawiera on wysoce skoncentrowany filtrat GA
142 z alg morskich
Ascophyllum nodosum
(technologia PhysioActivator Technology - aminokwasy roślinne, fitohormony,
polisacharydy, witaminy) z dodatkiem pierwiastków: bor (B), molibden (Mo),
siarka (SO3) i magnez (MgO).
Po jego zastosowaniu
roślina zwiększa produkcję poliamin, co wpływa na intensywniejsze podziały
komórkowe, a tym samym na prawidłowy rozwój kwiatów, zawiązywanie owoców oraz
wczesny rozwój zawiązków. Stosując wiosną BM Start podnosimy
ogólną kondycję pąków/kwiatów stymulując całe kwitnienie (przedłużenie i
zintensyfikowanie), a następnie proces zapłodnienia oraz poprawę zawiązywania
owoców w niekorzystnych warunkach pogodowych. Efektem stosowania BM
Start jest stały wysoki poziom podziałów komórkowych prowadzących do
poprawy zawiązywania owoców i zwiększenia liczby komórek szczególnie w
zawiązkach dominujących (królewskich).
Wieloletnie badania światowe i krajowe oraz praktyka sadownicza pokazała,
że preparat
Asahi
SL warto zastosować do
wspomagania roślin przed i po wystąpieniu czynnika stesogennego
jakim są spadki temperatur. Bardzo dobrze sprawdza się we wszystkich uprawach w
mieszaninie z preparatem BM Start.
W przypadku drzew ziarnkowych, takie połączenie można użyć w różnych fazach
fenologicznych: pojawianie się pierwszych liści (BBCH 01-06), różowy pąk
jabłoni/biały pąk gruszy (BBCH 57), pełnia kwitnienia (BBCH 65-66) lub koniec
kwitnienia/opadanie płatków kwiatowych (BBCH 69-70). Niestety nie ma gwarancji, że zastosowanie jakiejkolwiek strategii
ochrony przed przymrozkami zabezpieczy uprawy przed stratami w 100%. Analogicznie mieszaninę tą można użyć w innych gatunkach sadowniczych zarówno
przed i po mrozie. Aplikacje należy przeprowadzić przed spodziewanym
mrozem najlepiej w czasie 48-24 godzin przed, ale nie później niż
do 12 godzin
. Zabieg wykonany zbyt krótko będzie raczej mało skuteczny
.
Minimalna temperatura jego stosowania
po mrozie to ok. 4-5°C (tzw.
zero fizjologiczne), kiedy rośliny zaczną powoli funkcjonować.
Asahi
SL + BM Start daje dodatkową stymulację roślin, a także ochronę
nieprzemarzniętych jeszcze organów roślinnych, również wpływa na regenerację wcześniejszych
szkód po mrozie.Jeżeli chodzi o działania wspomagające uszkodzenia mrozowe to sadownicy z
Zachodniej Europy i USA od dawna stosują w tym celu preparaty na bazie
naturalnych hormonów roślinnych np.:
Promalin, Regulex 10 SG.
Obydwa zawierają mieszaninę kwasów giberelinowych (GA 4+7), a także
6-bezyloadeninę (6-BA) -
Promalin.
Gibereliny (GA 4+7) i cytokinina (6-BA) są naturalnymi hormonami, które
silnie działają na podziały komórkowe,
wielkość komórek oraz podniesienie biosyntezy antyoksydantów, usuwających
toksyczne dla rośliny wolne rodniki tlenowe, indukowane pod wpływem mrozu.
Gibereliny należą do tych fitohormonów, które przez zmiany stężenia regulują
wiele procesów fizjologicznych, co często wykorzystuje się w praktyce przez
dostarczanie roślinie giberelin w postaci preparatów zwłaszcza w
warunkach silnego stresu (mróz), kiedy naturalna synteza ich jest mocno
zakłócona. Działanie giberelin w roślinach to m.in.: stymulacja podziałów
komórkowych; zwiększanie gęstości komórek; wydłużanie komórek; indukcja
zawiązania (grusza, triploidy), indukcja partenokarpii, zawiązywanie owoców
beznasiennych – stymulacja rozwoju owocni (grusza, śliwa, jabłoń, winorośl). Drugi fitohormon, cytokinina –
6-bezyloadenia (6-BA) jest związkiem umożliwiającym i przyspieszającym podziały komórkowe. Najwięcej cytokinin stwierdzono w
korzeniach, a także w młodych liściach i pąkach
oraz
dojrzewających owocach i ich nasionach. Działanie cytokinin w roślinach to m.in.: stymulacja wzrostu objętościowego i podziałów komórek,
indukcja wzrostu pąków bocznych, indukcja rozwoju pędów bocznych, indukcja
rozgałęziania (osłabienie dominacji wierzchołkowej). Pierwsze dwa zjawiska
(podziały komórkowe i wzrost pąków) wykorzystywane są w praktyce w sadownictwie przy regeneracji roślin. Potwierdzono, że preparat
Promalin zastosowany
ratunkowo po przymrozku,
znacznie poprawił zawiązanie owoców, które
były większe i pozbawione nasion (partenokarpiczne) -
Ryc. 1.
Ryc.
1 –
Promalin zwiększył zawiązanie jabłek partenokarpicznych
Zastosowanie w/w rozwiązań jest w stanie pomóc
roślinom jedynie wtedy, kiedy uszkodzenia nie są bardzo silne i dają szansę
roślinie na przeżycie. Tylko żywe komórki i lekko uszkodzone jesteśmy w stanie pobudzić do regeneracji. Nie ma na świecie preparatu, który jest w
stanie „wskrzesić” obumarłe organy.
Zgodnie z praktyką sadowniczą preparaty Promalin i Regulex 10 SG zastosowane
w okresie okołokwitnieniowym zmniejszają skutki
przymrozków, ale dodatkowo redukują powstawanie ordzawień na skórce owoców oraz
wpływają na lepsze zawiązanie w przypadku drzew ziarnkowych (szczególnie
grusze, jabłonie – odmiany diploidalne: ‘JONAGOLD’ i sporty, ‘MUTSU’, ‘BOSKOOP’
czy odm. ‘LIGOL’). Aby uzyskać efekt poprawy zawiązania stosując w/w
produkty, zabieg musi być wykonany po rozpoczęciu kwitnienia (minimum 10%
otwartych kwiatów, a najlepiej 30–50%). Obydwa regulatory wzrostu można
stosować
po przymrozku najlepiej jak
najszybciej (do 24-48 godzin po), kiedy tylko warunki pozwolą na
wykonanie zabiegu. Preparaty będą skuteczne już w temperaturze 7-9°C
(potwierdzono przez naukowców z USA), gdzie normalnie minimalna tem
peratura na ich zastosowanie wynosi 15°C.
W miesiącach kwiecień/maj 2020 w większości rejonów Polski doświadczyliśmy
przymrozków, ze średnią temperaturą ok. - 5
°C, a temperatury < 0
°C
utrzymywały się w lokalizacjach nawet do 14 dni. W kwaterach przemarzniętych było
zdecydowanie mniej jabłek na drzewie.
W kwaterach, gdzie przymrozki utrzymywały
się długo, bardzo dobrze sprawdziło się rozwiązanie:
Promalin/Regulex + BM Start.Aplikowano je dolistnie, 2-krotnie:
pełnia kwitnienia (BBCH 65-66) i po kwitnieniu/opadanie płatków kwiatowych
(BBCH 67-69). Ogólny plon owoców został odratowany (jabłka beznasienne),
ponieważ zregenerowano podmarznięte tkanki kwiatów. Zabieg ten wpłynął również na
poprawę wyglądu owoców ograniczając ordzawienia.
